نماز سرچشمه عشق

مقدمه: هم رحیم هستی و رحمانی مرا             حی داور، رب سبحانی مرا دم به دم جان میدمی در پیکرم            من همه هیچم ولی جانی مرا ریشه هستم یا همه اندیشه ام             من نمیدانم ولی دانی مرا تا رها کرد ز خود مردم ((رها))          وامنه بر خویشتن آنیمرا                   ((علیرضا  خزایی متخلص به رها)) در این دنیای پر پیچ و خم که هر روز بر پیچیدگی آن افزوده میشود،هر کس به دنبال آن است که چگونه راه را به پایان برساند . دگر، فرصت ندارندتا عشق را، و محبت و دوستی را دریابند ، یا در دیگران تماشا کنند . گویی عنان اختیار از آنان ربوده شده، مسیری را طی می کنند که نمی خواسته اند. باید فرصتی باشد برای تولد یافتن، زیبایی ها را دیدن ، آ رامش یافتن و دوباره زیستن. این فرصت زیبا ، آرام بخش و حیات بخش ، ((نماز)) است. نماز، زیبا ترین نوع ارتباط انسان با خداوند است که از آن به عنوان( ستون دین) یاد شده است. انسان به طور فطری ستایشگر ارزشها، پاکی ها و فضیلت هاست . انسانها ، گرایش به زیبایی ، حق خواهی و پارسایی دارند . خدا کمال محض است و همه پاکی ها ،زیبایی ها و درستی ها را شامل می شود . باید به فرزندان و نوجوانانمان راه و رسم عشق ورزیدن به خدا را بیاموزیم . هر کس به پهنای دلش و اندازه فطرت الهی اش میتواند به خدا عشق بورزد . همه ذرات هستی در عشق و پرستش خداوند غوطه ورند و انسان به عنوان چهره برجسته آفرینش و امانت دار سترگ الهی حق دارد که دوستدار خدا باشد . امام علی (ع) فرمود : ((آگاه باش که هر عملی از تو ، در گرو نماز توست ))کسی که هر روز چندین بار دست از کار میکشد و با پروردگار خود رازو نیاز میکند ارتباط منظم خود را با خالق خویش حفظ میکند، آثار این ارتباط منظم را میتوان با وضوح در رفتار و گفتار نماز گزاران واقعی مشاهده کرد . نماز سرچشمه همه خوبی هاست و اصلی  ترین نیاز انسان برای رسیدن به اوج کمال و عروج جاذبه های مادی به سوی قرب الهی است . نماز آئینه پاک و صافی است که انسان مومن روح خود را در برابر آن می آراید و روح خود را جلا میدهد و سپس در برابر پروردگار یکتا سر تعظیم و تسلیم فرو میآورد . بزرگ خداوندی که ما را آفرید ، محبت خود را در دل ما نهاد و باعث شد که او را بپرستیم تا روحمان بزرگ و بزرگتر شود . شور مذهبی ، مخصوصا در ارتباط با جنبه الگویی والدین در کودک پدید می آید و این شور میتواند در سنین بلوغ باشعور در آمیزد و پایه ای برای تمام عمر باشد.

نمازونیازهای جوان: 1- (نیاز به خلوت ) : انسان در خلال فعالیتهای خود نیاز به فرصتی برای خلوت با خویشتن دارد تا «خود» را بیابد،توان جدید کسب کند و با نشاط و شور بیشتری به زندگی بپردازد.«نماز» به «نیاز به خلوت» انسان جهت می بخشد.چنین خلوت روح بخشی است که به سایر بخشهای زندگی انسان،نیرو و انگیزه می دهد. 2- (نیاز به ارتباط با جهان هستی) : انسان بویژه جوان ،علاقه مند است نسبت خویش و جهان هستی را بداند و احساس همدلی با جهان بیرون از وجود آدمی، انسان را ارضا می کند.در غیر اینصورت احساس غربت و تنهایی درونش را می فشارد. احساس همنوایی با جهان و احساس عبودیت در پیشگاه خداوند ،همچون داربست محکمی است که تعادل او را در برابر  دنیای پر تلاطم حفظ و برقرار می کند. 3- (نیاز به تبیین غایت زندگی ): جوانان بارها و بارها به «چرای زندگی» می اندیشند و این واقعیت را نیز باور دارند که «چگونگی زندگی» از «چرای زندگی» بر می خیزد. در برخی از تعابیر قرآنی،خداوند،آدمی را به معامله و تجارتی سودبخش فرا می خواند که سود آنرا تضمین کرده است.بر مبنای همین رویکرد قرآنی جوان به جای عقب نشینی از زندگی و نظاره گر رویدادها بودن به حضور فعال در زندگی دعوت می شود. 4- (نیاز به بینش جدید): جوانان در پی دست یافتن به بینشی پویا و جدید نسبت به زندگی اند و برای دستیابی بدان هر تلاشی را پذیرا می باشند.از جمله این عوامل که تحول زا هستند،راز و نیاز با خدا،نیایش با او و احساس رضایت از همدلی با قادر متعال است به قول امام علی (ع) : یکی از نشانه های افراد با ایمان آن است که «خداوند در نظرشان بزرگ و عظیم است و آنچه غیر خداست در نظرشان کوچک و حقیر است» 5- (نیاز به خویشتن داری) : بردباری و تحمل مشکلات از ویژگیهای مهم اخلاقی است .زمانی که در نماز به ذکر آیه شریفه سوره حمد «ایاک نعبد و ایاک نستعین» مشغولیم،به مصداق این آیه ،فقط او را می پرستیم و فقط از او یاری می خواهیم.یعنی در عمل به هیچ نیرویی جز خداوند اتکا نداشته و نداریم و از کسی جز او در عمل کمک نمی خواهیم.

برخی از آثار مهم نماز: 1- تمرکز عالی فکر : پل ژاگو روانشناس فرانسوی معتقد است : «تمرکز فکری ، عبارت است از متوجه ساختن و ثابت نگه داشتن فکر بر یک تصویر یا مجموعه ای از اندیشه ها و افکار است» «نماز» موقعیتی می آفریند که ذرات پراکنده فکر آدمی،حول محور یاد خدا،تمرکز می یابد.زیرا در نماز پیوسته اندیشه متوجه خداست و میزان قبولی نماز ،آن مقداری است که با حضور قلب همراه باشد. 2- تعمیق دقت: چنانچه فکر یا عملی که فرد را به خود مشغول می کند از جاذبه مناسبی برخوردار باشد ،به میزان کافی دقت وی را به خود معطوف خواهد کرد.اگر نماز در دیده نمازگزار،عملی جذاب به نظر آید می تواند در جذب دقت او موثر واقع شود، به گونه ای که در حال نماز ،به هیچ موضوع دیگری توجه وی معطوف نشود. 3- تعلق به عالم هستی : ارتباط با خدای متعال ،آدمی را از سرگردانی و احساس بی وزنی در عالم رها می سازد و احساس اتکا به خالق هستی در وجود انسان لبریز می کند.«الکسیس کارل» فیلسوف معروف معتقد است : «نیایش اصولا کشش روح است به سوی کانون غیر مادی جهان» نماز پاسخی به نیاز انسان امروز است.انسانی که می کوشد میان خود و عالم هستی رابطه اقناع کننده برقرار کند. 4- آرامش روح و روان : بطور کلی فرد مومن در مراحل مختلف زندگی از طریق «ذکر،عبادت،صبر،توکل ،تسلیم و رضا»بهره می جوید.در نتیجه ملاحظه می شود که جوامع مذهبی از آرامش روانی بیشتری برخوردارند و جوامع غیر مذهبی کمتر از این آرامش برخوردارند. 5- شخصیت از خود فرا رونده : «دوآن شولتس» می گوید :«شخصیت آدمی، زمانی به کمال می رسد که از دایره تنگ و محدود «خود» رها و آزاد شود تا بتواند به مرزهای بالندگی شخصیت دست یابد» نماز این زیبا ترین پیوند انسان زمینی با معبود آسمانی انسان را از «خود» فراتر می برد.زیرا روح نماز، زمانی حاصل می شود که آدمی تمام توجه و دقت خود را معطوف به پروردگار خود نماید و از (خود) رها شود. 6- تقویت روح مردمگرا : در برخی عبارات سوره حمد از ضمیر (جمع)به جای (مفرد) استفاده میشود نظیر ((فقط تورامیپرستیم و از تو یاری میطلبیم))  ((ما را به راه راست هدایت کن)) .

منابع: 1- محمدرضا شرفی (79-80) مبانی و آثار روانشناختی نماز 2- احمد ذرهانی (1380) مروری بر عوامل موثر در تربیت دینی 3- سید صدرتالدین شریعتی (1370) نقش ایمان در مقابله با فشار روانی تهیه کننده : امیر حسین قیاسوند – دبیرستان ولیعصر (عج) و امام خمینی (ره)- آذر 89

روح حاکم براین عبارات ، روح جمع گرایی و (مردم گرایی) است بدین معنا که نماز گذار تنها برای خود و نفع خود چیزی را از خداوند در خواست نمی کند بلکه، او برای((همه))میطلبد و در باره همه بندگان خدا از درگاه خداوند ،آرمانی چون (صراط مستقیم) را میطلبد. 7- تبیین راه زندگی : نمازگزار با یقین به این مطلب که عبادت ، جوهره دین است و نماز ستون دین میباشد و او قادر است با انجام فریضه نماز رضایت پروردگار را جلب نماید ، نوعی اطمینان و آرامش برایش حاصل میشود دیگر از کم و زیاد زندگی هراس به خود راه نمیدهد ، زیرا اگر خدا از آدمی راضی شود در حقیقت به خیر کثیر راه یافته است زیرا خداوند در قرآن فرموده است ((یعنی جلب رضای پروردگار از هر چیزی بزرگتر و برتر است)) 8- سپر دفاعی : نماز یکی از موثر ترین و مهمترین شیوهای مقابله با آسیبهای اخلاقی است . از یکسو نمازگزار با درک رابطه اش با خدا ، از نسبت و رابطه موجودی بی نهایت کوچک با بی نهایت بزرگ آگاه شده، در محضر چنین بزرگی گناه نمیکند ، زیرا گناه به معنی شکستن حدود و حریم الهی است  و از سوی دیگر ، چون خود را از همه ابعاد نیازمند به خداوند میبیند ، سعی دارد تا رابطه خویش با خدا را با ارتکاب گناه از بین نبرد .                                                                                                                                                                            «ادامه دارد»